تأملی بر زمینههای ورود تشیع به خوزستان در قرون نخستین اسلامی

گسترش اندیشه تشیع در خارج از شبه جزیره عربستان و عراق معلولعوامل چندی از جمله مهاجرت شیعیان به سرزمین های دیگر بود وتقابل آنها با خلفای اموی و عباسی این روند مهاجرت را تسریع کرد.در خصوص ورود تشیع به ایران، میتوان گفت که اندیشه شیعینخست مناطق همجوار با سرزمین عراق را تحتتأثیر قرار داد. اگرچهگذرگاه های طبیعی غرب فلات ایران یکی از مجاری اصلی ورودتشیع به ایران بود، اما ولایات خوزستان به قدری اهمیت داشت کهاین منطقه را به اولین توقفگاه علویان تحت تعقیب تبدیل کرده بود.از این رو، می توان خوزستان را دروازه ورود تشیع به ایران قلمدادکرد.بررسی زمینه های ورود تشیع به خوزستان حاکی از این است کهموقعیت راهبردی و تعدد مسیرهای ارتباطی خوزستان با مناطقجنوبی عراق، به عنوان پایگاه اصلی شیعیان، که امکان آشنایی مردممنطقه را با اندیشه شیعی و آمدوشد راحتتر شیعیان فراهم میکرد؛به علاوه زمینههای تاریخی و اجتماعی حاکم بر منطقه که موجبنارضایتی مردم خوزستان از سلوک خلفا میشد، در ورود فکر وفرهنگ شیعی به خوزستان نقش مؤثری داشت. در این میانمهاجرت یا تبعید خاندانهای شیعی به خوزستان و شکلگیریحکومتهای شیعه مذهب نیز در تکوین مراکز اولیه تشیع و گسترشفرهنگ شیعی سهم تعیینکننده ای داشت.